 |
| Tamer Ashraf |
Dünya ekonomisinin küçük adımlarla ilerlediği bu yıl merkez
bankaları ekonomiye destek olmak için düşük faizlere devam etti. 2017’de düşük
faizlerin devam etmesi bekleniyor ancak ucuz kredinin sağladığı avantajlar da
sınıra dayandı. Bunun bir yansıması olarak küresel ticaretin yeni yılda sadece
yüzde 3 civarında büyümesi bekleniyor.
Düşük büyüme ortamı 2017’de birçok sektörde kendini
hissettirecek. Düzenlemeler arasında sıkışan finans sektörü, reklamdan aldığı
pay azaldığı için medya, düşük petrol fiyatlarının yarattığı baskıyla enerji
sıkıntılı bir dönem geçirebilir. Güvenlik kaygılarının artması ise savunma ve
havacılık harcamalarını destekleyecek. Çin’de sinemaya ilginin iyiden iyiye
artması eğlence sektörünü canlandırıyor. Büyük ekonomilerdeki toparlanma sağlık
sektörünü iyileştirecek. IT yazılım ve hizmet sektörü de 2017’de parlak günler
geçirecek. Endüstriyel emtia fiyatlarında meydana gelmesi beklenen artıştın yardımıyla
madencilik de 2017’de işlerin iyi gittiği sektörlerden olacak. 2017’nin en
parlak sektörleri sağlık, madencilik ve IT olacak!
İşte 2017 yılında sektörlere bakış:
Eğlence
Sinemacılık Çin’de atağa geçiyor. PwC, 2017’de Çin’de gişe
hasılatının 10.3 milyar dolara ulaşarak ABD’yi geçeceğini öngörüyor. Çin’deki
artış, sektörde beklenen yüzde 8’lik küresel artışın büyük bir bölümünü
oluşturacak. Hollywood filmlerinde ‘süper kahraman’ dönemi sürecek.
Otomotiv
Alman Volkswagen’in yaşadığı emisyon skandalının etkisi
2017’de sürecek. Dizel araçların mercek altına alınmasıyla elektrikli
otomobillere yatırım hızlanacak. Dünyada 2017’de binek otomobil talebinin yüzde
3 artması beklenirken, elektrikli otomobil satışlarının diğerlerinden 15 kat
hızlı artacağı tahmin ediliyor. Diğer otomobillerin yanında elektrikli kamyon
ve otobüsler de piyasaya çıkmaya hazırlanıyor. ABD’de oto satışlarındaki artış
yüzde 2’yi geçemeyecek.
Çin’de yerli üreticiler pazar paylarını geri kazanmaya
başlayacak. Hindistan yine gözde pazarlardan olacak. Sektörde teknolojik
gelişmeler sürüyor. Sürücüsüz araç çalışmaları devam edecek. Uber ve Volvo 300
milyon dolarlık bir ortaklık kapsamında sürücüsüz araç üretecek; denemeler 2017
sonunda başlayacak. Uber 2017’de halka açılabilir.
Savunma ve havacılık
Kemer sıkma programlarının gevşemesi sonrasında küresel
savunma harcamalarında artış meydana gelecek. Güvenlik kaygılarındaki artış da
sektördeki harcamaları destekliyor. Moody’s, gelecek yıl harcamalarda yüzde 4
artış öngörüyor. Özellikle füze ve füze savunma sistemleri satışlarında yıllık
büyümenin yüzde 5 olduğu dikkat çekiyor.
Bu arada ucuz petrol uçak talebini artırıyor. Genç Asyalı
havayolu şirketlerinin yeni yılda Airbus ve Boeing için iyi müşteri olması
bekleniyor. Boeing 787’ye rakip olacak Airbus’un geniş gövdeli A330 neo modeli
2017 sonunda geliyor.
Turizm ve seyehat
2017’de küresel turizm harcamaları yüzde 4 artarak 5 trilyon
doların üzerine çıkacak. Düşük petrol fiyatları havayolu şirketlerine
yarayacak. Artan rekabet Asya’da uçak bileti fiyatlarını yüzde 1 aşağı çekecek.
Özellikle Güneydoğu Asya’daki ucuz biletli havayolu şirketleri arasındaki
rekabet kızışacak.
Çin’in üç büyük havayolu şirketi büyüyen filosunu
desteklemek için her hafta 100 pilotu işe almak zorunda kalacak. Ultra-uzun
menzilli rotalardaki rekabette de büyüyor. Avrupa’daki havayolu şirketlerinin
terör nedeniyle endişeleri devam edecek.
Enerji
Üreticiler petrol yatırımlarını törpülüyor ancak OPEC
üyelerinin üretim kesintilerinde anlaşa maması sebebiyle küresel arz 2017’de
artışını sürdürecek. Kartelin üretimi ABD’nin kaya petrolü devrimini yavaşlattı
ancak 2017’de kaya petrolü üretiminin istikrar kazanması bekleniyor.
Otomobil sayısındaki artış ve gelişen ekonomilerdeki
büyümeye bağlı olarak petrol talebi 2013 yılından bu yana ilk kez arzı geride
bırakacak. Brent petrolünün ortalama varil fi yatı 2017’de beşti bir oranında
artarak 54 dolar olacak. Bu arada küresel kömür talebi daha durgun bir döneme
girecek.
Finans
Finansal hizmetlerde erişim artacak ve toplam kredi hacmi
100 trilyon doları aşacak. Ancak finansın devleri için kar etme yolları bulmak
bir zor olacak. Bunun nedeni zengin ülkelerde büyümenin dalgalanması, düşük
faiz oranları ve finans sektöründeki düzenlemeler. 2017’den itibaren ABD’de
bankalar likidite gereksinimleri konusunda daha sıkı düzenlemelerle karşı
karşıya gelecek.
Avrupa’daki kreditörler de 2017’yi AB’nin MiFID II (Finansal
Ürün Piyasaları Direktifi ) düzenlemelerine uyum çalışmalarıyla geçirecek.
Yavaş büyüyen gelişmiş ülkelerde finansal şirketlerin kredi hacmi cılız artış
gösterecek. Faizlerin daha yüksek olduğu gelişen ülkelerde ise kredi hacmi iki
basamaklı artış gösterecek. Endonezya’da yüzde 17, Vietnam’da yüzde 15 ve
Filipinler’de yüzde 10 artış bekleniyor. Çin’de mevduatların büyüklüğü 30
trilyon dolarla ABD’nin iki katına ulaşacak.
Gıda ve tarım
EIU’nun tarımsal fiyat endeksi yüzde 2’nin altında yavaş bir
artış gösterecek. Gelişmekte olan ülkelerde gelirin artması, nüfusun çoğalması
ve zevklerin değişmesinden kaynaklı olarak talep artışı fiiyatları yukarı
itecek. 2017’de AB’De, fiyatındaki yüzde 10 artıştan dolayı şeker üretimine
kota uygulanacak. AB, yeniden net şeker ihracatçısı haline gelecek.
2015 yılında bazı tarım ürünlerinde ihracat vergisini
kaldıran Arjantin’in buğday üretimi 2016/17 sezonunda yüzde 25 artış
kaydedecek. Bu arada dev kahve zinciri Starbucks, Asya’da 16 pazarda Teavana
adı altında çayını satacak. Hedef 9.4 milyar dolarlık Çin pazarı.
Sağlık ve bakım
Yeniden artmaya başlayan sağlık harcamaları 2017’de dünya
genelinde yüzde 4 yükselecek. Ortadoğu ve Afrika’daki pazarların hızı biraz
kesilecek. Örneğin Suudi Arabistan’da sağlık harcamalarının GSYH’de payı yüzde
5’in altına inecek. Dünya ortalaması yüzde 10.5. Asya’da ise Hindistan,
Pakistan, Filipinler, Endonezya sağlık harcamalarının hızlı büyüdüğü pazarlar.
IT Yazılım ve hizmetleri
Müşteri ilişkileri, çağrı merkezi ve arz zinciri yönetimi
gibi konulardaki programları içeren ‘iş teknolojileri’ne yapılan harcamalarda
2017 yılında yüzde 9’luk bir sıçrama bekleniyor. Çin’in bilgi teknolojisi (IT)
ve komünikasyon pazarı ABD’nin hemen ardından ikinci sırada yer alacak.
Mühendislik devlerinin ‘Endüstri 4.0’ ve ‘şeylerin interneti’ için
hazırlanması, ayrıca teknoloji devlerinin ‘bulut’ ile hizmetlerine uyumlu hale
gelme çabaları karlılığı artıracak.
Bulut platformlarının oluşturulması ve Software as a Service
(kullanıcıların ihtiyaç duyduğu yazılımları bulut üzerinde sağlayan yazılım
hizmetleri) IT’nin en karlı alanları olacak. Özellikle SaaS olarak kısaltılan
yazılım hizmetlerinde gelir artışının yüzde 23 olması öngörülüyor. Yazılım
sektörünün tümünde harcamaları yüzde 7 artarak 640 milyar dolara yükselecek.
Medya
Olimpiyatlar ve ABD başkanlım seçimleri gibi olayların sona
ermesiyle medyada gelir artış hızı, Magna Global’e göre yüzde 3’e inecek. En
çok reklam geliri televizyonlardan elde ediliyor ve burada öne çıkan pazar ABD.
Ancak gelirdeki artışın önemli bir bölümü Hindistan ve Brezilya gibi gelişen
pazarlardan gelmeye başlayacak.
PwC’a göre internet reklamcılığı yüzde 11 büyüme kaydedecek.
Magna, dijital reklamcılık harcamalarının 2017’de toplam içindeki payının yüzde
40 ulaşarak TV’yi geçebileceğini öngörüyor. Yazılı basında işler daha yavaş.
Gazetelerin web sitelerindeki reklamların geliri yazılı basının beşte birinde
kalacak. Dergiler de için görünüm zayıf.
Metal ve madencilik
Yıllardır düşen emtia fiyatlarının vurduğu madencilik
şirketlerini 2017’de daha iyi günler bekliyor. EIU’nun endüstriyel hammadde
endeksi gelecek yıl yüzde 8 yükseliş gösterecek. Yine de metal fiyatları
patlama yaptığı yılların gerisinde kalacak. Çünkü Çin’in iştahı eskisi kadar
kabarık değil. Bundan kaynaklanan talep açığının bir kısmını Hindistan ve
Güneydoğu Asya kapatacak.
Çin’in çelik üretimi gereksiniminin yüzde 25 üzerine çıkacak
fakat AB ve ABD’nin Çin çeliğine uyguladığı tarifelerin yardımıyla çelik
fiyatlarında yüzde 4.5 artış görülecek. 2011 yılındaki fi yatını aşabilecek tek
endüstriyel metal çinko olacak. Otomobil üreticilerinin talebiyle çinko fi
yatlarında yüzde 25 artış bekleniyor.
Perakende
Perakende grupları ve tüketim malları devleri online satış
şirketleriyle rekabet yaşayacak. Amazon ile rekabet edebilemek amacıyla Wal
Mart 2 milyar dolar yatırım yapacak. Gıda, içecek ve tütün harcamaları yeni
yılda yüzde 5 artacak. Ekonomik ve siyasi belirsizliklerin etkisiyle 2017’de
dünyada perakende satışlar sadece yüzde 3 artış gösterecek. Gelişen ülkelerde
ciddi bir yükseliş beklenmiyor.
AB’nin yaptırımlarına maruz kalan Rusya’da satışların
yerinde sayması bekleniyor. Yine de McDonald’s, 2017’de bu pazarda büyüme
planları yapıyor. Çin’de yüzde 6 büyüme bekleniyor ancak bunun standartların
altında bir büyüme rakamı olduğuna dikkat çekiliyor. Daha fazla sayıda şirket
Hindistan’a yönelecek. IKEA 2017 sonunda Hindistan’da faaliyete başlayacak.
Telekom
Sabit telefon hatlarında kay kaybı sürüyor. 2017 itibariyle
sabit hatlardaki daralma yüzde 25’e ulaşacak ve abone sayısı dünyada 630 milyona
inmiş olacak. Mobil aboneliği ise 4.3 milyardan 6.4 milyarın üzerine tırmanmış
olacak. Internet kullanıcılarının sayısı 3 milyarı aşacak. Sektör için
gelişmekte olan ülkelerde ‘mobil broadband’ büyük bir önem taşıyor. Doğu Avrupa
ve Güneydoğu Asya’da 3G akıllı telefonlar büyümenin merkezinde. Meksika ve
Güney Afrika’da 4G ihaleleri yapılacak.
