Moleküler biyoloji uzmanlığı, internet gazeteciliği, yenilenebilir enerji ya da organik tarım danışmanlığı. Bunlar 2023 yılına kadar yükselecek mesleklerden sadece birkaçı..
İK (insan kaynakları) uzmanları ve beyin avcılarına 2019
yılı tahminlerini sorduk. Aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin 100’üncü yılının
kutlanacağı 2023 için gözde meslekler ve İK trendleri hakkında öngörülerini
aldık...
YÜKSEK LİSANS ŞARTI ARANIYOR
Nicholson International Türkiye Genel Müdürü Mutlu Eroğlu’na
göre, şirketler bu yıl çalışanlarının eğitim düzeyi ve işle ilgili
gelişimlerine daha fazla önem vermeye başlamış durumda. Hatta işe alımlarda
üniversite eğitimi sonrasında lisansüstü programları tamamlayan çalışanlar
tercih ediliyor. Diğer yandan mevcut çalışanlara da bütçeler dahilinde bu
olanaklar sağlanmaya çalışılıyor.
Bunun dışında şirketlerin beklediği bir diğer özellikle de
“mobility”. Yani çalışanların gerektiğinde proje bazlı veya belli bir dönem
için değişik lokasyonlarda çalışmaya olumlu bakması isteniyor. Evden çalışmak
çok gündemde olduğu için teknolojiyi etkin kullanan çalışanların verimli
olduğunu belirten Mutlu Eroğlu, bu yolla ofis maliyetlerinden de tasarruf
edildiğini vurguluyor.
Şirketler için önem taşıyan bir diğer konu da rotasyon.
Eroğlu’na göre bugün finans ya da pazarlama alanında çalışan bir kişi yarın
kurumsal iletişim ya da İK departmanında görev alabiliyor. Bu hem çalışanı geliştiriyor
hem de şirketin verimliliğini artırıyor.
TASARIMCI OLAN KAZANACAK
2023’e kadar özellikle tasarımla ilgili konuların gündemde
olacağını söyleyen Mutlu Eroğlu, endüstriyel, teknik, mühendislik, gayrimenkul
ve otomotiv gibi alanlarda bu mesleğin önem kazanacağını belirtiyor. Güvenlik
konularıyla ilgili uzmanlaşmaya da dikkat çeken Eroğlu’nun geleceğin
mesleklerine yönelik diğer öngörüleri ise şöyle:
“İş alanları sanal iş ortamları ve internet tabanlı
süreçlerle uyumlu olacak. Dolayısıyla internet, mobil, nano teknolojilerin alt
uzmanlıkları gelişecek. Yaşam ve iş alanı ayrımı çok net olmayacak. Evden
(home-office) çalışma sistemi bu geçişin sinyallerini bugünden veriyor. Yine
2023’e kadar genetik ve tıp da ilerleyecek, alt uzmanlıklar gelişecek.”
Önümüzdeki 10 yılda İK’nın daha teknolojik yöntemlerle
çalışacağına değinen Mutlu Eroğlu, “Alt uzmanlıklar önem kazanmış ve teknoloji
ilerlemiş olacağından İK uzmanları teknik altyapılarını geliştirmek durumunda
olacaklar. Örneğin işe alım süreçlerinde işe alacakları kişileri, teknik
bilgileri anlamında daha fazla ölçümlemeleri gerekecek” diyor. Dolayısıyla İK
uzmanlarının hangi iş kolu olursa olsun teknik detayları o işi yapanlar kadar
iyi algılamaları ve doğru sorularla işe alınacak kişileri değerlendirebilmeleri
gerekiyor.
GEÇİŞLER VE TRANSFERLER HIZLANACAK
HRM Danışmanlık Kurucu Ortağı Aylin Coşkunoğlu Nazlıaka’ya
göre ise 2011’de inşaat, enerji, hızlı tüketim, bilişim, mağazacılık, tekstil
ve sağlık sektörlerinde işe alımlar yoğun olacak. Sağlık ve finans
sektörlerinde deneyimli yöneticilere olan ihtiyaç artacak. Enerji sektörünün
kazandığı ivmeyle birlikte tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yeni “yeşil
meslekler” etkili olmaya başlamış durumda. Şimdiden çevre mühendisliği
mezunlarına ya da enerji sektöründe çalışan yeşil işler konusundaki
danışmanlara olan ihtiyaç büyük. 2091 yılında diğer birçok pozisyonda olduğu
gibi yönetici pozisyonlarında da enerji, bilişim ve telekomünikasyon sektörleri
arasında geçişler ve transferler hızlanacak.
MÜHENDİSLİK YİNE GÖZDE MESLEK
Günümüzde enerji, inşaat, telekomünikasyon sektörlerine
yapılan yatırımlara ve çevresel yaptırımlara dikkat çeken Aylin Coşkunoğlu
Nazlıaka, bu durumun yeni istihdam alanları yarattığını belirtiyor. Önümüzdeki
dönemde bu alandaki arayışların süreceğine değinen Nazlıaka şunları söylüyor:
“Çevre mühendisliği kökenli (yenilenebilir) enerji
danışmanlığı, çevre hukuku uzmanlığı, organik tarım ve organik kozmetik
konusundaki danışmanlıklar, şehir ve çevre planlama, atık su ve atık yönetimi
konusundaki uzmanlıkların yükselmesi bekleniyor. Yine psikoloji disiplininden
yetişen kişiler endüstriyel psikoloji, İK gibi alanlarda önemli rollere sahip olacak. Genetik biliminin ve genetik uzmanlarının
öneminin yanı sıra ileri teknoloji ürünleri nedeniyle biyoteknoloji uzmanları
ile gıda mühendislerine olan ihtiyaç da artacak.”
Türkiye’nin 2023 yılı için toplam 500 milyar dolarlık
ihracat hedefini hatırlatan Nazlıaka, otomotiv sektöründe Ar-Ge çalışmalarının
hızlanmasıyla yetişmiş kıdemli mühendislere ve mavi yaka çalışanlara olan talebin
de artacağını ifade ediyor.
HER YÖNETİCİ KOÇ OLACAK
İK uzmanları, 2019’de en önemli stratejik uygulamanın
yeteneklerin yönetimi ve elde tutulması olduğunda hemfikir. Yetenekli
çalışanları elde tutmak için kişilere özel uygulamaların önem kazanacağını
belirten uzmanlar, şirketlerin parlak yetenekleri çekmek için kişilere özel
imkanların ve fırsatların sunulduğu, bireysel motivasyon tekniklerinin
geliştirildiği uygulamalara yer vereceğini belirtiyor.
Bunların yanı sıra sosyal sorumluluk projelerinin
geliştirilmesi ve sosyal medyanın daha aktif kullanımında yeni ve yaratıcı
uygulamalar da söz konusu olacak. Bu yıl şirketlerin özellikle sosyal medyadan
faydalanarak yeni bir ağ (network) oluşturması ve bunu işe alım süreçlerinde
aktif olarak kullanması yoğun şekilde gündemde olacak.
Birçok şirket, çalışanların kişisel gelişim çabalarına ve
ilgi alanlarına göre yeni gelişim faaliyetleri de oluşturacak. İşe alımlarda,
yönetici seçiminde dış kaynak kullanımı artacak. Her yöneticinin bir koç gibi
hareket etmesi zorunluluk haline gelecek. Yönetim kademlerindeki herkes için
koçluk uygulamaları vazgeçilmez olacak.
Aylin Coşkunoğlu Nazlıaka, uzun vadede İK departmanlarının
üst yönetimlerin tamamen parçası haline geleceğine de vurgu yapıyor. Buna göre
İK, şirketlerin kaderini etkileyen kararlarda doğrudan pay sahibi olacak ve üst
yönetim kademelerinde İK kökenli yöneticiler daha çok rol alacak.
DAHA ÇOK KİŞİ EVDEN ÇALIŞACAK
KRM Yönetim Danışmanlık Operasyon Müdürü Dilek Yılmaz
Tekirgöl’e göre, 2019’de yükselecek İK trendlerinden biri evden çalışma sistemi
olacak. Şirketlerin operasyonel maliyetleri azaltma girişimlerinin bu
uygulamaları desteklediğini belirten Tekirgöl, özellikle yabancı firmalarda
evden iş yapan çalışanların sayısının artabileceğini belirtiyor. Buna bağlı
olarak İK departmanları da evden çalışanların performans yönetimi ve
motivasyonu gibi konulara yoğunlaşacak.
Dilek Yılmaz Tekirgöl, 2023 yılına kadar gözde olacak
mesleklere yönelik ise şunları söylüyor: “IT uzmanları, finans uzmanları,
biyomedikal uzmanları, satış yöneticileri, reklam ve pazarlama yöneticileri,
danışmanlık ve eğitim uzmanları, biyokimyacılar, sosyal medya çalışanları,
bilişim hukuku avukatları ve sağlık sektörü çalışanlarına yönelik talepte artış
olması bekleniyor. Çok iyi seviyede yabancı dil bilgisi bu meslekler için
olmazsa olmaz bir nitelik olarak öngörülmeli.”
İK’NIN ETKİNLİĞİ ARTACAK
Bu yıl yetenek ve performans yönetiminin İK’nın ajandasında
daha fazla yer tutacağına değinen Tekirgöl’e göre, verimlilik ve performans
sistematik olarak gözlemlenebilir ve ölçülebilir kavramlar olacak. Yine
uzmanlıkların geliştirilmesi daha önemli hale gelecek ve organizasyonların tüm
birimleri yeni uzmanlıklara göre kendini adapte edecek. Sosyal sorumluluk ise
kurumsal düzeyde daha fazla önemsenecek. Eğitim niteliğinin iş dünyasının
ihtiyaçlarına daha uygun hale getirilmesi de uzmanlaşmayı olumlu yönde destekleyecek.
Bu gelişmelere paralel olarak İK departmanlarının sayıca
küçülebileceğine ancak etkinliklerinin yükseleceğine vurgu yapan Dilek Yılmaz
Tekirgöl, “Verim odaklı çalışmalara iş ortağı konumuyla daha çok
yönelebilecekler. Hizmetlerin önemli bir
kısmında dış kaynak kullanımının yaygınlaşması öngörülebilir” diyor.
ALTIN YAKALI ÇALIŞANLAR GELİYOR
Paradigma Consultancy Kurucusu ve Genel Müdürü Haluk Ünaldı,
2011’de şirketlerin, stratejik düşünce bilincine sahip, hızlı değişimi
benimseyen, kendini işine adayan, sonuca odaklanan, katma değer üreten,
moralini yüksek tutmaktan sorumlu, problem çözen çalışanlara ihtiyaç duyacağını
belirtiyor.
2000 yıllar itibariyle hiçbir gelişmiş ülkede çalışanların
6’da ya da 8’de 1’inden fazlasının geleneksel ürün üretme ve dağıtma işinde
çalışmadığına değinen Ünaldı, hali hazırda ABD’de çalışan nüfusun 3’te 2’sinin
hizmet sektöründe görev yaptığını anlatıyor. Ve “Artık bilgi en önemli ürün
haline geldi. Sanayi çağı yerini enformasyon çağına bırakıyor” diyor.
Dünyada son 30 yılda üretilen bilginin ondan önceki 5 bin
yılda üretilenden daha fazla olduğuna dikkat çeken Haluk Ünaldı şunları
söylüyor: “Bize sunulan bilgi stoku her 5 yılda bir ikiye katlanıyor. Bu
kapsamda stratejik pazarlama ve pazar analistleri ile şirketlerde bilgiyi
toplayan, analiz eden, yöneten, kısacası bilgiyi enformasyona dönüştürebilen
‘altın yakalı’ çalışanlar şirketlerin gözdesi olmaya aday.”
Prof. Dr. Yeşim TODUK / Amrop International Türkiye Yönetici
Ortağı
“Kıdemliler İK’da çalışmak isteyecek”
Şirketler 2019’de yenilikçi, teknolojiyi kullanarak fark
yaratabilen, işlerini tekrar tanımlayan, artı değer katan, girişimci ruhlu ve
çok hızlı çalışanlara ihtiyaç duyacaklar. İşine aşkla bağlı çalışanlar öne
çıkacak. Bunların yanı sıra şirket yönetimine yön verecek, genel müdürlük
yapabilecek bir İK yöneticisine ve tepe yönetim ekibine ihtiyaç duyulacak.
2023’ün en gözde meslekleri ise, sağlık ile yeni
teknolojileri kaynaştıran meslekler olacak. Önümüzdeki 10 yıl içinde İK
departmanlarının önemi kesinlikle çok daha fazla artacak, ancak çerçevesi
değişecek. Şirketlerin en kıdemli ve kıymetli çalışanları İK departmanlarında
görev almak isteyecek.
Ahu BADE NİLGÜN / NBS İK ve Yönetim Danışmanlığı Kurucu Ortağı
“Beyin avcıları daha çok kullanılacak”
Bu yıl teknik ve spesifik alanlarda çalışan firmalar,
konusunda yetişmiş iş gücüne talep gösterecekler. Bu bağlamda sıfırdan, kendi
kurum kültürlerinde yetiştirmekten ziyade rakiplerinden transferler konusunda
çok daha agresif bir tutum izleyecekler.
2019 itibariyle hızla gelişen ve geçmişi çok uzun olmayan
yeni bilişim teknolojileri ve enerji sistemlerinde kullanılacak iş gücü için
beyin avcıları çok daha yoğun şekilde kullanılacak.
Gelişen sistemler ve talepler çalışanların kurumsal
bağlılıklarını zayıflattığı için İK departmanları işe alımı “outsource” edip
doğru performans, ücret ve çalışan bağlılığı çalışmalarına odaklanmak durumunda
kalacak. Kurumlar potansiyel yıldız ve kilit çalışanlarının inovatif ve fark
yaratan taraflarını geliştirmek için koçluk ve mentorluk süreçlerini çok daha
etkin kullanacaklar.
2023’ün meslekleri yenilenebilir enerji kaynakları
alanındaki mühendislikler, her alanda tasarım mühendisliği ve telekom
sektöründe ileri teknoloji alanında çalışan teknik pozisyonlar olacak. Pek çok
ihtiyaç internet üzerinden karşılanacağı için İK’dan günlük perakende taleplere
dek bu konuda görev alacak birçok kişiye ihtiyaç duyulacak.
Okan TÜTÜNCÜ / Secretcv.com Genel Müdürü
“Şirketler Y jenerasyonuna odaklanacak”
2011’de çağdaş İK uygulamalarının Y jenerasyonu için
uyarlanması gerekiyor. Bazı şirketlerde Y jenerasyonunun (1980-1999 doğumlular)
oranı yüzde 60’lara varmış durumda. Y jenerasyonunun beklentileri, ihtiyaçları,
motivasyonu X jenerasyonundan (1965-1979) çok farklı. X jenerasyonu için bir
şirkete girmek, bağlı olmak, uzun dönem çalışmak, sadakat, aidiyet, takdir
edilmek, verileni en iyi şekilde yapmak çok kritik ve önemli. Y jenerasyonu ise
daha esnek olmak, yaptığı işten keyif almak istiyor ve maddiyata daha çok önem
veriyor. Bu yıl X jenerasyonuna göre oluşturulmuş tüm İK yaklaşımları değişime
uğrayacak ve çalışan memnuniyeti, kurumsal fayda dengesi gözetilecek.
İK’nın önemi artacak
TÜİK tarafından düzenlenen 19. İstatistik Araştırma
Sempozyumu’nda sunulan bildiriye göre nüfus, azalan bir artış hızıyla 2023’te
81-83 milyon arasında bir değere ulaşacak. Ülke nüfusunun yaklaşık 5’te 1’inin
yaşadığı İstanbul, 2023’te 15 milyonu aşacak. Başkent Ankara’nın nüfusu 5,5
milyona, İzmir’in 4,5 milyona, Bursa’nın 3,4 milyona ulaşacak. Yani Batı’ya göç
devam edecek ve buna paralel olarak Türkiye pazarı gelişecek. Dolayısıyla İK
departmanlarının önemi ve misyonu artarak devam edecek. Yine TÜSİAD tarafından
ele alınan bir raporda 2020 yılında 15-64 yaş arası grubun nüfusun yüzde 68’ini
oluşturacağı öngörülüyor. İK uzmanlarına göre bu da 2020’den sonra yaklaşık 20
yıllık bir zaman diliminde çalışacak ve ekonomiye katkı sağlayacak nüfusun
artacağını gösteriyor. Bu noktada İK yöneticilerinin bu nüfusu iyi anlaması,
iyi değerlendirmesi ve iyi yönlendirmesi gerekiyor.
“Moleküler biyoloji” ilk sırada
İK portalı Secretcv.com, 13 bin 460 kişinin katılımıyla bir
anket düzenledi. Ankete katılan kişilerin yüzde 32’si geleceğin en gözde
mesleği olarak “moleküler biyoloji”yi gösterdi. Yüzde 20’si ise “pazarlama
uzmanlığı”nı ikinci sıraya yerleştirirken “yazılım mühendisliği” yüzde 16
oranıyla üçüncü sırada yer aldı. Bu meslekleri sırasıyla, psikoloji (yüzde 14),
İK uzmanlığı (yüzde 11) ve uzay mühendisliği (yüzde 7) izledi.
Secretcv.com Genel Müdürü Okan Tütüncü’ye göre bu meslekler
arasına, internet gazeteciliği ve enformatik uzmanlığını da eklemek gerekiyor.
Yine 2023 yılı için Türkiye’de yaşlı nüfusun yüzde 10 civarında olacağı
beklentisine işaret eden Tütüncü, “Bu da nüfusun yaşlanmaya başladığını
gösteriyor. Yaşlı nüfus arttığı için yaşlılara yönelik sağlık, bakım ve turizm
gibi sektörlerin gelişeceğini söylemek mümkün” diyor.
Yeni dönemin gözde meslekleri
* Çevre mühendisliği
* Yenilenebilir enerji danışmanlığı
* Çevre hukuku uzmanlığı
* Organik tarım danışmanlığı
* Organik kozmetik danışmanlığı
* Şehir ve çevre planlama uzmanlığı
* Atık su ve atık yönetimi uzmanlığı
* Endüstriyel tasarımcılık
* Endüstriyel psikolog
* Genetik mühendisliği
* Biyoteknoloji uzmanlığı
* Gıda mühendisliği
* Moleküler biyoloji uzmanlığı
* Pazarlama uzmanlığı
* Yazılım mühendisliği
* İK uzmanlığı
* Uzay mühendisliği
* İnternet gazeteciliği
* Enformatik uzmanlığı
* Sosyal medya uzmanlığı
* Bilişim hukuku uzmanlığı
2019’de en çok eleman alacak sektörler
* İnşaat
* Enerji
* Hızlı tüketim
* Bilişim
* Mağazacılık
* Tekstil
* Sağlık
